Petardy i broń nie dla dzieci

Dodano: 2009-04-16

Co najmniej raz w roku niezwykle aktualna staje się problematyka nielegalnej sprzedaży petard. Kupującymi takie towary są nie tylko osoby dorosłe, ale również - i to nie rzadko - osoby niepełnoletnie. Tymczasem, sprzedaż wyrobów pirotechnicznych, wyłączonych spod koncesjonowania, lub broni na posiadanie której nie jest wymagane pozwolenie, osobom niepełnoletnim jest przestępstwem.

Zgodnie z art. 37 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 roku o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, sprawcy tego występku grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
[por. Dz. U. nr 67, poz. 679 ze zm.].

Wymieniony przepis ustawy posługuje się pojęciem "osoby niepełnoletniej". Przepisy prawa przy określaniu pewnych grup osób ze względu na kryterium wieku używają różnych pojęć, np. "małoletni", "nieletni", "młodociany", czy wreszcie "niepełnoletni". Wszystkie wymienione pojęcia mają swoje odpowiednie desygnaty i nie jest dopuszczalne używanie ich jako zamienników. Niejako na zasadzie wyjątku można uznać, że pojęcie "małoletniego" jest jednak tożsame z pojęciem "niepełnoletniego" czyli osoby która nie jest pełnoletnia. Jak wynika z treści art. 10 kodeksu cywilnego pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście. Wyjątkiem jest zawarcie małżeństwa, ponieważ wstąpienie w związek małżeński powoduje uzyskanie przez małoletniego pełnoletniości; nie traci się jej w razie unieważnienia małżeństwa.

Drugim ważnym zagadnieniem jest pojęcie "materiałów pirotechnicznych". Ustawodawca bardzo precyzyjnie określił co należy przez to rozumieć. Nie wszystko co "eksploduje" czy - mówiąc językiem potocznym - "wybucha" w wyniku określonego działania czynników zewnętrznych jest od razu materiałem pirotechnicznym. Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 19 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 roku o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego [Dz. U. nr 117, poz. 1007 ze zm.] przez wyroby pirotechniczne należy rozumieć wyroby zawierające jeden lub kilka materiałów pirotechnicznych, przeznaczone do uzyskiwania efektów pirotechnicznych, w tym widowiskowych.

W praktyce najistotniejsze jest rozróżnienie tego co jest materiałem pirotechnicznym od tego co nim nie jest. Określono to dokładnie w wydanym do ww. ustawy rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 29 lipca 2005 roku w sprawie wykazu wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia [Dz. U. nr 158, poz. 1329]. W załączniku do tego rozporządzenia wymieniono 20 kategorii wyrobów będących wyrobami pirotechnicznymi - jest to katalog zamknięty. Wyroby pirotechniczne obowiązuje ściśle określona nomenklatura rodzajowa. Aby dany wyrób mógł być uznany za wyrób pirotechniczny musi spełniać określone w załączniku do rozporządzenia wymagania w zakresie: zawartości mieszaniny pirotechnicznej, np. zawartości prochu czarnego, odpowiedniego układu podpałowego, np. zapewniającego odpowiednie opóźnienie zadziałania, oraz konstrukcji i wymogów bezpieczeństwa, np. uniemożliwienie rozlotu fragmentów wyrobu. Instrukcja stosowania takich wyrobów powinna zawierać m.in. znak litrowy "nwp" oznaczający, że wyrób jest ujęty w przytoczonym wykazie.

Wśród najbardziej popularnych rodzajów wyrobów pirotechnicznych można wymienić: petardy, bączki, wiry, strzelające konfetti, świece dymne, a nawet kapiszony, korki czy... zimne ognie.

Na sprzedaż wyrobów pirotechnicznymi, o których jest tu mowa nie jest potrzebna koncesja ani żadne inne pozwolenie [art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej[...]. Przedsiębiorca powinien jednak pamiętać o odpowiedzialności karnej związanej ze sprzedażą takich towarów osoby niepełnoletnim. Musi też pamiętać, że wszelkiego rodzaju próby "obejścia" tego zakazu mogą go również narazić na odpowiedzialność karną. Najbardziej typowym przykładem takiego zachowania jest formalna sprzedaż wyrobu pirotechnicznego osobie dorosłej, która w obecności sprzedawcy, przekazuje sprzedany towar osobie niepełnoletniej. Trudno się nie zgodzić, że takie zachowanie jest w istocie sprzedażą towaru osobie niepełnoletniej, ponieważ to ona jest rzeczywistym odbiorcą.

Warto wiedzieć, że odpowiedzialności za przestępstwo z art. 37 ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej [...] podlega faktycznie sprzedający wyroby pirotechniczne, a nie np. właściciel punktu, w którym taka nielegalna sprzedaż następuje. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy w imieniu przedsiębiorcy sprzedaży dokonują zatrudnieni przez niego pracownicy. Zatem w interesie takiego pracodawcy, jak i jego pracowników, jest zapewnienie odpowiedniego przeszkolenia w tym zakresie.

Nie jest to przepis martwy. Np. w marcu 2009 r. Prokurator Rejonowy w Świebodzinie skierował do sądu akt oskarżenia przeciwko 60-letniemu mężczyźnie, który od listopada do grudnia 2008 r. sprzedał nie mniej niż dwadzieścia cztery razy osobom niepełnoletnim wyroby pirotechniczne, wyłączone spod koncesjonowania w postaci petard.

Przepis art. 31 ust. 2 ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej [...] nakłada obowiązek sprzedaży wyrobów pirotechnicznych i broni na której posiadanie nie jest potrzebne pozwolenie wyłącznie osobom pełnoletnim, po okazaniu dokumentu stwierdzającego tożsamość. Dokumentem takim jest przede wszystkim dowód osobisty lub paszport. Nie jest nim natomiast, np. legitymacja studencka czy prawo jazdy.

Drugim zachowaniem o którym jest mowa w przepisie art. 37 ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej [...] jest sprzedaż broni, na posiadanie której nie jest wymagane pozwolenie, osobom niepełnoletnim. O jakie rodzaje broni tu chodzi? Generalnie pod pojęciem broni rozumie się broń palną (w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową), broń pneumatyczną (tzw. wiatrówki), miotacze gazu obezwładniającego oraz narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu, tj. broń białą w postaci ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni, kastetów i nunczaków, pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału, pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy, broń cięciwową w postaci kusz oraz przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej (tzw. paralizatory elektryczne) - art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 maja 1999 roku o broni i amunicji [Dz. U. z 2004 roku, nr 52, poz. 525 ze zm.].

Na wiele z tych rodzajów broni jest wymagane specjalne pozwolenie komendanta wojewódzkiego Policji wydawane w formie decyzji administracyjnej.

Natomiast zgodnie z art. 11 ww. ustawy nie jest wymagane pozwolenie na broń m.in. w przypadku: posiadania broni palnej wytworzonej przed rokiem 1850 lub replikę tej broni, dysponowania bronią przez przedsiębiorców dokonujących obrotu bronią i amunicją na podstawie koncesji lub świadczących usługi rusznikarskie, o ile jest to związane bezpośrednio z prowadzeniem działalności gospodarczej, dysponowania bronią przekazaną w celu pozbawienia lub potwierdzenia pozbawienia cech użytkowych, posiadania broni alarmowej o kalibrze do 6 mm, posiadania ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego, posiadania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej o średniej wartości prądu w obwodzie nieprzekraczającej 10 mA, posiadania broni palnej pozbawionej cech użytkowych oraz posiadania broni pneumatycznej.

Broń na którą nie jest wymagane pozwolenie, np. popularne ręczne miotacze gazu, może być sprzedawana, ale tylko - jak już wcześniej zauważono - osobom pełnoletnim.

Cezary Kąkol
asesor Prokuratury Rejonowej w Żarach